Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Günümüzde Türkiye, otomotiv üretimi açısından ciddi bir potansiyele sahip ülkeler arasında dikkat çekiyor. Özellikle Marmara bölgesinde yoğunlaşan fabrikalarda yerli ve yabancı markalar adına üretim yapılarak her yıl binlerce otomobil Türkiye ve dünya pazarına sunuluyor. Bu modeller arasında oldukça ikonik hale gelen araçlar da var. Bunlardan biri de Murat 124 olarak bilinen, ilerleyen yıllarda ‘Hacı Murat’ olarak anılan ve temeli Fiat 124 modeline dayanan araçtı. Murat 124’ün hikâyesi, 1968 yılında Koç Holding ve Fiat ortaklığıyla kurulan Türk Otomobil Fabrikası Anonim Şirketi yani TOFAŞ’ın kurulmasıyla başladı. 1969 yılında Bursa’da inşaatı başlayan fabrika, 1971 yılında Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Başbakan Süleyman Demirel, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Memduh Tağmaç’ın da katıldığı resmi törenle açıldı ve aynı yıl fabrikada Fiat 124 modelini temel alan Murat 124 modelinin seri üretimi başladı.
class=”medyanet-inline-adv”>
Fiat 124, sadece Türkiye’de değil, farklı ülkelerde de Fiat lisansı altında üretiliyordu. 1966 yılında İtalya’da üretimine başlanan ve 1967 yılında Avrupa’da yılın otomobili seçilen araç, 1968’de İspanyol otomobil üreticisi Seat tarafından Seat 124 adıyla üretilmeye başlandı. Fiat 124, 1970 yılında Fiat ve Sovyetler Birliği arasında yapılan anlaşmanın ardından SSCB’de de VAZ-2101 adıyla üretildi. 1971 yılında Türkiye’de üretilen modelin adının ne olacağıysa uzun süre tartışma konusu oldu. Juri, Nilüfer, Ova, Koza, Uludağ, Murat isimleri arasından Bursa’ya adını veren ve Bursa’nın Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti olmasında önemli bir rol oynayan Osmanlı Padişahı Birinci Murat’ın adı verildi. Fiat 124 modeli, İtalya dışındaki farklı üretimi sayesinde de Fiat’ın en çok satan modeli haline geldi. Bu model, 1970’lerin başında, dünya çapında 3 milyondan fazla satışıyla büyük bir popülerlik yakaladı. Murat 124, Türkiye’de yabancı lisansla üretilen ilk otomobil oldu.
‘HACI MURAT’A GİDEN YOL
Murat 124 modeli satışa sunulduktan sonra Türkiye’de büyük ilgi gördü. 1971-1976 arasında 134 bin 867 adet üretilen Murat 124, bu dönemde Başbakan Bülent Ecevit’e tahsis edilmesi planlanan araçlardan biriydi. Yerli üretim bir makam aracı talep eden Ecevit’e, Anadol, Murat 124 ve Toros olarak da bilinen Renault 12 modelleri önerildi. Takvimler 1974 yılını gösterdiğinde, TOFAŞ, ilk otomobil ihracatını gerçekleştirdi ve Murat 124’ler Mısır’a ihraç edildi. Bu dönemlerde aynı zamanda Murat 124 modelinin ‘Hacı Murat’a dönüşmesine şahitlik edecekti.
1970’li yıllarda Hac ibadetini gerçekleştirmek isteyen vatandaşların Suudi Arabistan’a olan yolculuğunda kara yolu da önemli bir seçenekti. Ancak hacı adayları, bu yolculuklarını belirli otobüs şirketleri üzerinden yapabiliyordu. 1970’li yılların ortalarında vatandaşların kendi araçlarıyla hacca gitmesi konusunda serbestlik tanındı ve Murat 124’ün ‘Hacı Murat’a dönüşme hikâyesi başlamış oldu. Murat 124 sahipleri, araçlarıyla hacca gidip gelmesiyle birlikte, bu araçlar toplumda ‘Hacı Murat’ olarak adlandırılmaya başlandı.
class=”medyanet-inline-adv”>
Murat 124 üretimi 1976 yılına kadar devam etti. TOFAŞ, 1976 yılında Murat 124 üretimini sonlandırdı ve Fiat 131 modeli Murat 131 adıyla üretilmeye başlandı. 1976 yılında TOFAŞ fabrikasında Şahin üretimi başladı ve böylece Türk halkı için bir başka efsane haline gelen ‘Kuş serisi’ otomobillerin dönemi başladı. Murat 124’ler, eskisi kadar yoğun olmasa da günümüzde hâlâ sokaklarda görebilmek mümkün. İlk üretilen “0000001” şasi numaralı araç ise halihazırda TOFAŞ Bursa Anadolu Arabaları Müzesi’nde sergileniyor.
YILLAR GEÇMESİNE RAĞMEN TUTKUNLARI HÂLÂ YAŞATIYOR
Günümüzde Murat 124 marka araçların çok sayıda tutkunu bulunuyor. Bunlardan birisi de Eskişehir’de yaşayan Recep Gürlü. Geçmişte taksicilik yapan Gürlü, maddi durumu elvermediği için Murat 124 sahibi olma hayalini ertelemek zorunda kaldı. Gürlü, 2012’de ise ilk Murat 124’ünün sahibi olarak hayalini gerçekleştirdi. Murat 124’lere olan tutkusunu oğlu ile birlikte yaşayan Gürlü, hurda olarak aldığı Murat 124’leri oğlu ile birlikte restore ederek 50 araçtan oluşan bir otomobil kulübü kurdu.
Daha önce kendisi ile yapılan görüşmelerde “Bu araba beni tedavi ediyor. Ben bununla rahatlıyorum” diyen Gürlü, gelen bütün satın alma tekliflerine olumsuz yanıt verdiğini belirterek, “Benden sonra torunum var. Bu araç ona kalacak. Sünnet düğününde ben bunu ona hediye ettim. Sağ olduğum müddetçe beraberiz, ondan sonra bu araba onun. Allah sattırmayı nasip etmesin“ diyor.
.